लेकरू जन्मल जन्मल...

चित्रकार रोबर्ट परेरा ( भाटोरी) ह्यांनी रेखाटलेले अतिसुंदर चित्र.....!

जे सुख आधुनिक काळातील भौतिक गोष्टी देऊ शकत नाहीत, अशा गोष्टीची अनुभूती अशा चित्राने मिळून जाते.  अशे जुने वैभव पाहिल्यावर आपण काय सोडून कशाच्या मागे लागलो आहोत असा प्रश्न पडतो.

प्रश्नावर चिंतन केल्यास ग्लोबल जीवनाच्या भौतिक गरजावर उत्तर सापडू शकेल अस वाटते.

बाळाच्या चेहऱ्यावर सूर्याची किरणे आली आहेत, असे म्हणण्यापेक्षा बाळाच्या तेजाने सूर्य प्रकाशित झाला असेल असे अतिरंजित उद्गार काढल्याशिवाय मला राहवत नाही.


लेकरू जन्मल जन्मल, कुपारी मातेच्या पोटी
तेजस्वी हे जणू, गोठ्याला सोन्याची रंगोटी...

धनी जीवाचा जवळ, बघे कौतुकाने बाळास
जसा जन्मला येशू, त्याच्या फाटक्या संसारात

पाठी उभ्या इमारती, नाही त्यास शोभा गोठ्यापरी
जे सुख आज गोठ्यात, नाही सर टोलेजंग घरी..

हाती कावड समोर किटली, बाबा हाक रे संसार ...
ख्रिस्त जन्मला पोटी, आता जन्माचा आधार ....

जुने घर

फेसबुक वरील जुन्या घराचा हा फोटो बघुन माझे मन क्षणभर माझ्या बालपणीच्या काळात हरवून गेले. प्रशस्त असे आमचे जुने घर (बोळींज-जापके) साधारणपणे स्वातंत्र्यापूर्वी (१९४५) बांधण्यात आले होते. घराच्या पायाला असलेले मजबूत चौकोनी दगड, त्याचा दगडापासून बनवलेल्या लांब ६-७ पायरया, जमिनीपासून साधारण ४-५ फूट उंच असलेला ओटा, ओटीवर एक उखळ व त्याच्या शेजारी एक सपाट दगड, संपूर्ण सागाच्या लाकडापासून उभारण्यात आलेला नक्षीदार मुख्य दरवाजा, दरवाजाला असलेले पितळी चणीच्या आकाराचे खिळे , ओट्याच्या मध्यभागी साधारण १० फूट लांब बसण्याचा बाक, त्याच्या दोन्ही कडेला घोड्यासारखे दिसणारे दोन भाग, बाकावर लिहिलेले 'देगु चिमा मेन' हि अक्षरे, ओट्याच्या डावीला असलेला ५x ४ चा मोठा हिंदोळा, त्याच्या पोलादी सळ्या.... सगळ कस जसच्या तसं डोळयासमोर उभं राहिलं....

पावसाळ्यात शाळेतून घरी परत येत असताना घोसाळी गावातून झाडाखालून उचललेली बदामे घरी आणून ओट्यावरच्या दरवाजाच्या फटी मध्ये फोडायचो. त्या बियामधुन भुगा झालेले बदामा चे तुकडे खाण्यात येणारी मजा आजच्या 'सुक्यामेव्यात' नाही, हे निश्चित.... दरवाजा ओलांडून घरात प्रवेश केल्यानंतर २० फुटावर एक लाकडी जिना होता, त्यावरून माडीवर जाता येत असे. माडीवर प्रचंड अंधार असायचा. इथे चिंच भरलेल्या मुजी अन भात साठवायचे 'कलांगे' होते. घराच्या मागच्या बाजूला गुरांना बांधायचा गोठा होता. कधी गाय, कधी म्हैस असले काहीतरी दुभते जनावर आणि त्याचे एखादे वासरु, रेडकू तेथे बांधलेले असे. घरामागे गोठया शेजारी चुली होत्या, अंघोळीचे पाणी ह्या चुलीवर तापवले जाई. घराच्या पाठीमागे आंब्या-चिंचेची खूप झाडे होती त्यातून मिळणारे आंबे-चिंच अख्खा वर्षभर पुरत असत.

जुन घर मोडून so called ‘नवीन’ घरात आलो अस कितीही म्हटल तरी गुणात्मक पातळीवर जुन्या घराचे वैभव मार्बल-ग्रेनाईटच्या बंगल्याला येणार नाही ह्या मताशी तुम्हीही सहमत असाल. ओटीवर असलेल्या त्या उंच आणि मजबूत 'मेडी' तेव्हाच्या विशाल मनाच्या अन संघर्षातून आजची पिढी उभारणार्या आपल्या पूर्वजाच्या जणू साक्षीदारच...! जवळजवळ २० वर्षे (१९७९-१९९८) जुन्या घरात राहण्याचे मला भाग्य मिळाले. चुलीच्या जागेवर स्टोव्ह नंतर शेगडी, शेणापासून सारवलेली(?) जमीन ते कोबा, चुलीतली राखेडी ते कोलगेट, सुकं जेवण ते बिर्याणी असा प्रवास आयुष्याच्या वेगवेगळ्या टप्प्यावर ह्याच घरात अनुभवयास मिळाला. जुन्या घरात जसे जेवलो, तसे पुढे आयुष्यात कुठेच मिळाले नाही. उन्हाळाच्या दिवसात अंगणात खाटेवर झोपण्याची मज्जा तर अवर्णनीय...

जुन्या घरातून बाहेर पडून माझ्या चारही काकांनी वेगवेगळे बंगले बांधले, सगळ्यात शेवटी आम्ही १९९८ ला जुन्या घरातून बाहेर पडलो अन नवीत घरात आलो. अशे आमचे जुने घर २००४ साली तोडण्यात आले. जुन्या घराचे सागाचे लाकूड आम्ही नवीन घरात फर्निचर साठी वापरले. नवल म्हणजे फर्निचर बनवणार्या सुतारांनी आयुष्यात असे सुंदर अन रंधा मारण्यास अवघड लाकूड फारच कमी पहावयास मिळाल्याचे सांगितले तेव्हा आपले पूर्वज मालाच्या दर्जा बाबतीत किती चोखंदळ होते, हे कळून चुकले.

आज जुने घर अस्तित्वात नसले तरी आमच्या जुन्या घरचा ओटा आणि पायऱ्या शिल्लक आहेत. आमच्या गावातल्या लग्नात बऱ्याच वेळेला हा ओटा रेडीमेड स्टेज म्हणून कामाला येतो. अशे जुने वैभव पाहिल्यावर आपण काय सोडून कशाच्या मागे लागलो आहोत असा प्रश्न पडतो. प्रश्नावर चिंतन केल्यास ग्लोबल जीवनाच्या भौतिक गरजावर उत्तर सापडू शकेल अस वाटते.

आपल्याला काय वाटते?

एक पपई कुपारी शेतकर्याने उगविली ....

सकाळी बाजारात जाऊन ५ रुपयाला भय्याला विकली...

भय्याने ती खोलीवर नेली....

पावडर टाकून सायंकाळीपर्यंत पिकवली ....


एक कुपारी कामावरून आला....

फ्रुट्स घ्यायला नाक्यावर थांबला...

भय्याच्या हातात २०ची नोट टेकवली...

छानशी एक पिकलेली पपई घेतली......


गावची पपई फिरून गावात आली....

बाहेरच्या भय्याला 'शेट' करून गेली....


(मित्रानो , पपई हे एक उदाहरण आहे, गावचा माल गावात विकेल काय?

विकणारा अन विकत घेणारा 'कुपारी' आजच्या बाजारात टिकेल काय?

आपल्याला नवीन वितरण व्यवस्था निर्माण करता येईल काय?

आपला भाजीपाला, केळी , दूध, नारळ ह्यां मालाला कुपारी समाजातच बाजारपेठ उपलब्ध करून देता येईल का?

आपल्याला काय वाटते?)

'बाबा-बय ' च्या दारी ख्रिस्त जन्मला ....

'पौल डिमेलो' ( गास ) ह्यांनी काढलेल्या अप्रतिम चित्रावर सुचलेले काव्य

'बाबा-बय ' च्या दारी ख्रिस्त जन्मला ....

गर्भवती पवित्र मरिया I सुरु झाल्या तिला प्रसुती वेदना I
कुठे मिळेल आज आसरा I चिंता लागल्या योसेफाच्या मना I

कळा मरीयेच्या शरीरभर I अश्रू वाहती डोळ्यातून भळभळ I
ठोठाविली त्याने अनेक दार I नाही दिला परी कुणी आधार I

उघडले कौलारू घराचे एक दार I कंदील घेऊनी 'बाबा' आले बाहेर I
लाल टोपी, धोतर-कब्जी अंगात I मरिया-योसेफास घेतले घरात I

धावून आली 'बय' ती आतून I घेतले मरीयेस तांबड्या मिठीत I
किती मायेची तिची उब I क्षणभर कळ झाली मरीयेची दूर I

'बय' ने घेतले मरीयेस खोलीत आत I 'बाबा' बाहेर मदतीस तयार I
क्षणा-क्षणा वाढली मरीयेची कळ I पती योसेफ बाहेर व्याकुळ I

'बाबा-बय ' करती प्रार्थना I देवा, कर मरीयेची सुखरूप सुटका I
आला बाळा रडण्याचा आवाज I तारा उगवला पूर्वेच्या आकाशात I

योसेफ-मरीयेचा आनंद I क्षणी पोहचला त्या गगनांत I
अंधारलेले 'बाबा-बय'चे घर I येशू जन्माने झाले प्रकाशित I

'बाबा-बय' ते निपुत्रिक I वेशीबाहेर होते कायम उपेक्षित I
दारी जन्मला जगाचा मालक I निपुत्रिक बनले तारणारयाचे पालक I

Gulabi Thandi...!! Shaliso Anubhav...!!

Shalit astana sadharan Diwali Raja khapli ga thandi padya suruvat hoyashi.... 5 vi nantar hakotshi shala ahlyane 6 vajta uthya lagyasa... 10-12 vahra vayat hakote thandit shalit jane mhanje ek sharirik trasus hoto...

Bolinj church sha mage aamso gaav...Church-sha paschimela khartanatne payi nigala ga nandakhal-shi shala an tyas rastyatne JP nagar sidene valale ga Abraham nakyorshi shala (aate carmel convent school).... Sadharan 15-20 mintavo pravas...

Pavsalya dihat khartanat pani jamlelo ahlyane aame golpyatne ghosali marge shalit jashe.. naay te umrale varne shalit janari ST pakdyashe....Goplpyatne panyat marg kadhtana khup kathin hota..rastya mine pani bharlelo bhoto khaddo...tyat senior pore barkya porana madat karon khaddo cross karon dyashe....divde an belkate te hishob naay.....khaddyat pani jamus hayde te mag aame piryakhalne jashe....aate pir manje aatyashi atali-ghosali paayvaat haay tade atalipasun 100 mtr var musulman lokane bandileli tyansha maulavi samadhi....pir cross kartana jaam bhiti vatyashi...lok hangatote ki pir-baba utraate....mala kate Pir-darshan jala naay.....

Tar aaplo mool vishay thandi-vo hoto...te khartanatne hakote jatana thandi jaam lagyashi...tyaat tokdi pant...payaat boot kadshe tigala...chappal naay te sandal...ahya paristhitimine angavar sa sweater thoda far hanbalon ghyasa....hangatyat ki 'garaj hi shodhachi janani aahe' ....thandi ghalvon uab milvine ee aamshi garaj hoti an tyakarta bhatsho madayo ani hopariyo huklelyo havlyo yavo aamala shod laglo...

Hekna (shekoti) ee saglyala avdate...mast hek dete angala an manala pan...tar mag aame shalitne ghara aale ga dopara aakhe bhate search karyashe an madayo ani hopariyo havlyo jama karyashe an church sha mage store karyashe....kuna udva vaigare hayde te tyatne thodo pendo pan soryashe...jala kaam...

Hakote khartanat entry karya agodar churchsha mage payla hekna karyashe....angala hek ghyaso....kay fukte kay kaam n karta hekya yashe...vastu vatyshi asti tar ahya fuktyana dili nasti pan shevti toh hek....heknya bajula ubhe rele ga fukte pan fuktaat garam hoyshe...vatyasa ki fakt hekat ryava...shala bila hoyde.. pan shaky nota....mag aame relylo char-pach havlyo khechit khechit barobar nyashe...khartana mine posle ga punha hekna hoysa....punha aang tapyasa....uab milyashi....o break jalo ga ardhi mandli JP nagar sidela ani ardhi mashad sha bhata dishene jashi.....thandi udyashi an vargat posle ga angala heknya vaas yado suru hoyso...khartanatne aalyane chaplala shell pakdon matiye thar jama hoyshe te vegles....kate kate chukon pendya-ee kadi kivha havli-ee paati bag mine adkon ryashi ti vargat mirvyashi....

Ka mast dihi hote te.....aate pore thandi dihat shalit jatana mummy-papa tyana ahe pack karon rikshat bhevityat jaho neil armstrong chadron utartana kapdyat dikhatoto taho an oda karon faydo ka....ghara aale ga poraye hakshi hakshi shivda surus.....

हरवलेले 'सुलीपुड’…

चित्रकार 'अर्नेस्ट रोड्रिग्ज' ह्यांच्या चित्रावर सुचलेले काव्य...कवितेला जिवंतपणा येण्यासाठी प्रमाण भाषेऐवजी बोली भाषेतील काही शब्द वापरले आहेत..

"किती सुंदर दिसते, सजलेले अस्सल चुलीपुढ
काय ऐट होती त्याची, न उलगडलेले एक गुढ …

फुंकर मारते बघ बय, होई ज्वालाचा नवा जन्म
येईल शेतातुनी धनी, त्याच्या ताटासाठी अन्न …

शेंगा वालाच्या पसरल्या त्या सारवलेल्या धरणी
काळ्या वांग्या संगे येईल, भाजीला चव अमृतावाणी …

कशा टांगल्या उंच वरती, कांदयाच्या माळी बांबूवरी
जशा चांदण्या चमकती, राती शांत नभामधी…

बघ 'उन्हाचा तिरा' डोकावती, उघडया खिडकीतुनी आत
बय, मिळेल का जेवावया, विचारतो देऊनी पोटी हात …

मोरली पहुडली धरणी, वाट पाहते काळ्या वांग्याची
पाप करते कापण्याचे, पण तोंडी नाही लागत भाजी …

तपेली कलंडूनी खाली, शांत ओतती पोटातली पेज
भातासंगे भाजी वालाची, उतावीळ झाले जेवावया हात …

पाणेरी ती लाकडी , पितळी हंड्याचा पाठी भार
तहानलेल्या जीवा देई, ती पाणी अखंड गार-गार …

सारवलेल्या चुलीपुढे, जडला-घडला कुपारी जीव
वेल-फर्निश किचनमध्ये, कुठे मिळेल आज 'सुलीपुड'?..